Το Νέκταρ του Λόγου

།བདུད་རྩི་བརྗོད་པ།

Amṛtavyāharaṇa

འཕགས་པ་བདུད་རྩི་བརྗོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་མདོ།

 

   ’phags pa bdud rtsi brjod pa zhes bya ba theg pa chen po’i mdo

 

Η Ευγενής Μαχαγιάνα Σούτρα ‘Το Νέκταρ του Λόγου’

 

Āryāmṛtavyāharaṇanāmamahāyānasūtra

 

 

Toh 197

 

Degé Kangyur, vol. 61 (mdo sde, tsa), folios 271.b–274.b

Μεταφράστηκε από την Επιτροπή Μετάφρασης Dharmasāgara

υπό την αιγίδα και την εποπτεία του 84000: Μεταφράζοντας τα  λόγια του Βούδα

 

 

Πρώτη δημοσίευση 2020

Τρέχουσα έκδοση v 1.1.24 (2023)

Δημιουργήθηκε από το 84000 Reading Room v2.25.1

 

(Σημ.μτφρ. οι υποσημειώσεις είναι του κειμένου

εκτός κι αν αναφέρεται άλλη πηγή)

Κατ. Χοχλάκη 2024

 

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Σ’ αυτή τη σούτρα, απαντώντας σε μια ερώτηση του Μαϊτρέγια, ο Βούδας Σακυαμούνι διδάσκει για τις πέντε ιδιότητες που πρέπει να έχουν οι μποντισάτβα ώστε να ζήσουν μια μακρά ζωή χωρίς εμπόδια και να φτάσουν γρήγορα στη φώτιση: 1) να παρέχουν το Ντάρμα, 2) να απελευθερώνουν από το φόβο, 3) να ασκούνται στην φιλόστοργη αγάπη, τη  μεγάλη συμπόνια, τη μεγάλη χαρά και την ισοψυχία, 4) να επισκευάζουν τις κατεστραμμένες στούπα και 5) να οδηγούν όλα τα όντα στο πνεύμα της φώτισης. Ο Μαϊτρέγια επαινεί τα οφέλη αυτής της διδασκαλίας και ορκίζεται να τη διδάξει ο ίδιος σε μελλοντικές παρακμασμένες εποχές. Τόσο ο Μαϊτρέγια όσο και ο Βούδας τονίζουν τις θετικές επιδράσεις στα όντα και το περιβάλλον που θα επιφέρει η διατήρηση, η διαφύλαξη και η διδασκαλία του Νέκταρ του Λόγου.

 

ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

Το κείμενο αυτό μεταφράστηκε από τα θιβετιανά, παρουσιάστηκε και εκδόθηκε από την Ομάδα Μετάφρασης Dharmasāgara: Raktrul Ngawang Kunga Rinpoche, Rebecca Hufen, Shanshan Jia, Jason Sanche και Arne Schelling. Ο καθηγητής Harunaga Isaacson (Πανεπιστήμιο του Αμβούργου) υποστήριξε με προθυμία τους μεταφραστές με βοήθεια και συμβουλές. Την τελική έκδοση επιμελήθηκε επίσης λίγο και η συντακτική ομάδα του 84000.

 

Η μετάφραση ολοκληρώθηκε υπό την αιγίδα και την εποπτεία του 84000: Μεταφράζοντας τα λόγια του Βούδα.

 

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Το Νέκταρ του Λόγου είναι μια Μαχαγιάνα σούτρα στην οποία ο Βούδας Σακυαμούνι, κατόπιν αιτήματος του μποντισάτβα Μαϊτρέγια, διδάσκει μια μεγάλη συνέλευση μοναχών και μποντισάτβα. Το σκηνικό της διδασκαλίας, είναι το περίφημο μοναστήρι Βενουβάνα που βρισκόταν στο δάσος. Αυτό το μοναστήρι ήταν έξω από τη Ρατζαγκρίχα, την πρωτεύουσα της Μάγκαντα, που εκείνη την εποχή ήταν ένα από τα μεγάλα βασίλεια της αρχαίας Ινδίας (που βρίσκεται στο σημερινό κράτος Μπιχάρ). Η διδασκαλία περιγράφει τις ακόλουθες ιδιότητες των Μποντισάτβα, που θα διασφαλίσουν την αποτροπή των εμποδίων, την μακροζωία και την επίτευξη της φώτισης: οι μποντισάτβα θα πρέπει να 1) παρέχουν το Ντάρμα, 2) να απελευθερώνουν από το φόβο, 3) να ασκούνται στην φιλόστοργη αγάπη, τη  μεγάλη συμπόνια, τη μεγάλη χαρά και την ισοψυχία, 4) να επισκευάζουν τις κατεστραμμένες στούπα και 5) να οδηγούν όλα τα όντα στο πνεύμα της φώτισης. Όταν ο Βούδας δίνει αυτή τη σύντομη διδασκαλία, ένας μεγάλος αριθμός από τους μοναχούς, τους μποντισάτβα και τα ουράνια όντα που παρευρίσκονται, επιτυγχάνουν διάφορα στάδια πραγμάτωσης.

Ο Μαϊτρέγια έχει την έμπνευση να δώσει μια ομιλία σχετικά με τα οφέλη αυτής της σούτρα και ορκίζεται να τη διδάξει ο ίδιος στο μέλλον κατά τη διάρκεια [της εποχής] της παρακμής. Η παρουσίαση των ωφελειών της και η δέσμευσή του να τη διδάξει ο ίδιος, επικροτούνται και εγκρίνονται από τον Βούδα. Στο τέλος, ο Βούδας υπογραμμίζει τη σημασία αυτής της διδασκαλίας και δίνει εντολή στον Ανάντα να τη διατηρήσει και να τη διαφυλάξει. Ο Βούδας ονομάζει τη διδασκαλία Το νέκταρ του Λόγου και της δίνει επίσης έναν εναλλακτικό τίτλο, Το ερώτημα του Μαϊτρέγια[1]. Στην κλασική φόρμα του επίλογου, ολόκληρη η συνέλευση αγαλλιάζει και επαινεί τα λόγια του Βούδα.

Προς το παρόν δεν γνωρίζουμε καμία σωζόμενη σανσκριτική έκδοση, κινεζική μετάφραση ή απόδοση του κειμένου σε οποιαδήποτε άλλη γλώσσα. Οι σανσκριτικοί τίτλοι αποδίδονται διαφορετικά στις εκδόσεις σε διαφορετικά Kangyurs: Amṛtavyāharaṇa (Degé), Amṛtadāna (Narthang) και Amṛtavarṇa (Stok Palace). Σύμφωνα με τον κολοφώνα, η θιβετιανή μετάφραση δημιουργήθηκε από τον Ινδό πρεσβύτερο Prajñāvarman και τον Θιβετιανό μεταφραστή Yeshé Dé. Επομένως, μπορεί να χρονολογηθεί στα τέλη του όγδοου ή στις αρχές του ένατου αιώνα στο κεντρικό Θιβέτ. Το κείμενο αναφέρθηκε από τον Θιβετιανό μεταφραστή Kawa Paltsek, ο οποίος ήταν σύγχρονος των μεταφραστών και περιλαμβάνεται στον κατάλογο Denkarma, γεγονός που επιβεβαιώνει ότι η μετάφραση αυτής της σούτρα στα θιβετιανά πρέπει να είχε ολοκληρωθεί πριν από το 812μ.χ.

Αυτή η αγγλική μετάφραση έχει γίνει με βάση τη θιβετιανή απόδοση που βρίσκεται στο Degé Kangyur, καθώς και στη συγκριτική έκδοση (Tib. dpe bsdur ma) και στο χειρόγραφο του παλατιού Stok.

 

Η Ευγενής Μαχαγιάνα Σούτρα

Το Νέκταρ του Λόγου

[F.271.b]

Υποκλίνομαι σε όλους τους Βούδες και τους μποντισάτβα.

Έτσι άκουσα κάποτε. Ο Μπαγκαβάν βρισκόταν στην Ρατζαγκρίχα, στο Καλαντακανιβάσα[2] στην Βενουβάνα[3], με μια μεγάλη σάνγκα από πεντακόσιους  μοναχούς και μια  μεγάλη σάνγκα από εβδομήντα δυο χιλιάδες μποντισάτβα. Την ίδια εποχή, στη σύναξη αυτή βρισκόταν κι ο μποντισάτβα μαχασάτβα Μαϊτρέγια[4].

Ο μποντισάτβα μαχασάτβα Μαϊτρέγια σηκώθηκε από τη θέση του, έριξε τον πάνω χιτώνα του στον ένα ώμο, γονάτισε στο δεξί του γόνατο, και με ενωμένες τις παλάμες υποκλίθηκε στον Μπαγκαβάν λέγοντας: «Με την άδεια σου, θα ήθελα να κάνω στον Ευλογημένο, Τατάγκατα, άξιο[5], τέλειο Βούδα μερικές ερωτήσεις».

Ο Μπαγκαβάν απάντησε: «Μαϊτρέγια, ο Τατάγκατα θα σου δίνει πάντα την άδεια. Μαϊτρέγια, ρώτα τον Τατάγκατα, άξιο, τέλειο Βούδα ό,τι επιθυμείς, και εγώ θα ανακουφίσω το πνεύμα σου απαντώντας σε κάθε σου ερώτηση».

Ο μποντισάτβα μαχασάτβα Μαϊτρέγια τότε ρώτησε τον Μπαγκαβάν, «Μπαγκαβάν, [F.272 .α] ποιες  ιδιότητες πρέπει να έχουν οι μποντισάτβα μαχάσατβα, ώστε καμία από τις ορδές του Μάρα[6] να μην τους προκαλεί εμπόδια, ώστε κανένας από τους ακόλουθους του Μάρα να μην καταφέρεται εναντίον τους, ώστε να ζουν για μεγάλο χρονικό διάστημα από αγάπη για τα όντα και για να φτάσουν γρήγορα στην ολοκληρωμένη, ανυπέρβλητη και τέλεια φώτιση;»

Ο Μπαγκαβάν απάντησε στον μποντισάτβα μαχάσατβα Μαϊτρέγια, «Μαϊτρέγια, άριστα, άριστα! Μαϊτρέγια, η πρόθεσή σου να ρωτήσεις τον Τατάγκατα, άξιο, τέλειο Βούδα γι' αυτό το θέμα είναι εξαιρετική, αφού ενεργείς προς όφελος πολλών όντων, στοχεύεις στην ευτυχία πολλών όντων, έχεις συμπόνια για τον κόσμο και επιδιώκεις την ευτυχία, το όφελος και την ευημερία των θεών και των ανθρώπων. Επομένως, άκουσε πολύ καλά και κράτησέ στο νου σου αυτό που θα σου εξηγήσω».

Ο μποντισάτβα μαχάσατβα Μαϊτρέγια απάντησε, « Αυτό θα κάνω», και άκουσε την ακόλουθη διδασκαλία του Μπαγκαβάν.

«Μαϊτρέγια, πέντε είναι οι ιδιότητες που πρέπει να έχουν οι μποντισάτβα μαχάσατβα, έτσι ώστε καμία από τις ορδές του Μάρα να μην τους προκαλεί εμπόδια, έτσι ώστε κανένας από τη συνοδεία του Μάρα να μην καταφέρεται εναντίον τους, έτσι ώστε να ζουν για μεγάλο χρονικό διάστημα από αγάπη για τα όντα, και έτσι γρήγορα να αφυπνίζονται πλήρως στην ανυπέρβλητη και τέλεια φώτιση. Ποιες είναι αυτές οι πέντε ιδιότητες; Είναι η αδιάκοπη χορήγηση του Ντάρμα- η αδιάκοπη χορήγηση της απελευθέρωσης από το φόβο- η αδιάκοπη εξάσκηση της μεγάλης αγάπης, της μεγάλης συμπόνιας, της μεγάλης χαράς και της μεγάλης ισοψυχίας- η αδιάκοπη επισκευή των κατεστραμμένων στούπα- [F.272.b] και η αδιάκοπη ενθάρρυνση όλων των όντων να στρέψουν το πνεύμα τους στην φώτιση. Αν οι μποντισάτβα μαχάσατβα έχουν αυτές τις πέντε ιδιότητες Μαϊτρέγια, τότε καμία από τις ορδές του Μάρα δεν θα τους δημιουργήσει εμπόδια, κανένας από τη συνοδεία του Μάρα δεν θα καταφερθεί εναντίον τους, θα ζήσουν για μεγάλο χρονικό διάστημα από αγάπη για τα όντα και γρήγορα θα αφυπνιστούν πλήρως στην ανυπέρβλητη και τέλεια φώτιση».

Όταν ο Μπαγκαβάν έδωσε αυτή τη διδασκαλία για τις πέντε ιδιότητες, ο νους πέντε χιλιάδων μοναχών απελευθερώθηκε από όλα τα πέπλα χωρίς περαιτέρω πρόσληψη, εβδομήντα δύο χιλιάδες μποντισάτβα πέτυχαν την αποδοχή ότι τα φαινόμενα δεν εμφανίζονται[7] και σε ογδόντα τέσσερις χιλιάδες θεούς καθάρισε το μάτι του Ντάρμα σε σχέση με τα φαινόμενα, από τη σκόνη, τις κηλίδες και τα πέπλα και εξαγνίστηκε.

Ο μποντισάτβα μαχασάτβα Μαϊτρέγια είπε τότε στον Μπαγκαβάν: «Μπαγκαβάν, θέλω να μιλήσω. Τατάγκατα έχω την έμπνευση να μιλήσω».

Ο Μπαγκαβάν είπε: «Ευγενή μου γιε, μίλα αφού νοιώθεις πως ήρθε η ώρα».

Αφού έλαβε έτσι την άδεια του Μπαγκαβάν, ο μποντισάτβα μαχάσατβα Μαϊτρέγια, σηκώθηκε από το κάθισμά του, έριξε το πάνω μέρος του χιτώνα του στον ένα ώμο, γονάτισε στο δεξί του γόνατο, και με ενωμένες τις παλάμες υποκλίθηκε στον Μπαγκαβάν λέγοντας: «Μπαγκαβάν, πόσο υπέροχο είναι που δίδαξε ο Μπαγκαβάν τον λόγο του Ντάρμα προκειμένου όλα τα όντα – που είναι άρρωστα λόγω της επιθυμίας, του θυμού και της άγνοιας και θολωμένα από το σκοτάδι του καταρράκτη και των οπτικών παρεκκλίσεων όλων των θεωρήσεων- να θεραπευτούν από τις ασθένειες των παθών και να καθαριστεί το ανυπέρβλητο μάτι του Ντάρμα! Αυτή η διδασκαλία του Ντάρμα που έδωσες Μπαγκαβάν, αυτός ο λόγος του Ντάρμα ήταν μεγάλη πανάκεια! Ακόμη και τα όντα που γεννιούνται ως ζώα, όσα τυχαίνει να ακούσουν αυτόν τον λόγο του Ντάρμα, θα συγκεντρώσουν μεγάλη συσσώρευση ριζών αρετής και θα είναι ανώτερα από όλα τα όντα. Θα βλέπουν όλους τους Βούδες. Θα προσφέρουν μεγάλη υπηρεσία σε πολλά όντα. Θα δημιουργήσουν ρίζες αρετής. Θα εξαγνίσουν τις καρμικές τους συσκοτίσεις, θα απελευθερωθούν από το ζωικό βασίλειο και θα αποκτήσουν ανθρώπινα σώματα. Στη συνέχεια, ενθυμούμενα τις προηγούμενες ζωές τους και αποκτώντας πίστη στις διδασκαλίες του Τατάγκατα, θα επαναγεννηθούν σε όποιο βουδικό πεδίο επιθυμούν. Έτσι, αν αυτό ισχύει ακόμη και γι' αυτά τα όντα, δεν χρειάζεται να αναφερθούμε σε εκείνους ακούνε αυτή τη διδασκαλία ως ανθρώπινα όντα.

«Μπαγκαβάν, η ακρόαση αυτής της διδασκαλίας του Ντάρμα, φέρνει μεγάλο όφελος στα όντα. Μπαγκαβάν, τα όντα που ακούν αυτόν τον λόγο του Ντάρμα, ανήκουν στη σύναξη εκείνων που είναι βέβαιο ότι θα αφυπνιστούν πλήρως στην ανυπέρβλητη και τέλεια φώτιση. Σεβαστέ Μπαγκαβάν, επειδή θα τους περιβάλλουν οι Τατάγκατα, άξιοι και τέλειοι Βούδες, σύντομα θα αφυπνιστούν πλήρως στην ανυπέρβλητη και τέλεια φώτιση».

«Άριστα, Μαϊτρέγια, άριστα!» είπε ο Μπαγκαβάν. Είναι έτσι όπως ακριβώς τα είπες. Αυτή είναι η αλήθεια και μόνο. Είναι ολοφάνερο. Ακόμα και εκείνοι που ακούνε αυτόν τον λόγο του Ντάρμα με αμφιβολία, δεν θα έχουν μικρές ρίζες αρετής, πόσω μάλλον εκείνοι που τον ακούν, τον συγκρατούν, τον διατηρούν, τον διαβάζουν, τον κατέχουν και τον [F.273.b] διδάσκουν εκτενώς και σωστά χωρίς αμφιβολίες. Οι κάτοχοι αυτής της σούτρα δεν θα συναντήσουν τα έργα του Μάρα. Δεν θα πάθουν κακό από την επιθυμία, το θυμό, την άγνοια, την υπερηφάνεια, τη φιλαργυρία, την οργή ή την κακία. Τα σώματά τους δεν θα προσβληθούν από μολυσματική ή άλλη ασθένεια. Σε όποια περιοχή κι αν φυλάσσεται μια σούτρα σαν κι αυτή, όπου κι αν κατοικεί ένας τέτοιος δάσκαλος του Ντάρμα ή όπου κι αν αυτός ο λόγος του Ντάρμα καταγράφεται ως κείμενο - σε αυτά τα μέρη όλες οι ασθένειες, οι επιδημίες, οι βλάβες, οι μολύνσεις και οι συγκρούσεις θα κατασταλούν».

Τότε ο μποντισάτβα μαχασάτβα Μαϊτρέγια είπε στον Μπαγκαβάν: «Μπαγκαβάν, όταν στο μέλλον, κατά τη διάρκεια των τελευταίων πεντακοσίων ετών, θα έχει έρθει η ώρα της καταστροφής, το αληθινό Ντάρμα θα εξαφανιστεί και θα υπάρχει μεγάλος κίνδυνος να εξαφανιστεί η φώτιση του Βούδα, τότε θα διδάξω αυτόν τον λόγο του Ντάρμα σε αυτά τα ευγενή όντα. Θα τα αναζωογονήσω. Σε εκείνα τα μέρη όπου κατοικεί ένας κάτοχος αυτής της σούτρα, θα καταπνίξω όλους τους πρόωρους ψυχρούς ανέμους, τις χειμερινές βροχές, την πείνα, τις ασθένειες, τις επιδημίες, τις λοιμώδεις και τις μολυσματικές ασθένειες, τις συμφορές και τις συγκρούσεις. Στον τόπο όπου αυτός ο λόγος του Ντάρμα φυλάσσεται και καταγράφεται ως κείμενο ή δένεται στην κορυφή ενός λάβαρου και λατρεύεται‍ - σε έναν τέτοιο τόπο, όλοι οι φόβοι για εχθρικούς στρατούς, για κλέφτες, για ράκσασα και για ντακίνι, θα εξαλειφθούν μέσω της ευλογίας μου. Θα ευλογήσω τα μέρη εκείνα όπου κατοικούν αυτοί οι δάσκαλοι του Ντάρμα και φυλάσσεται αυτή η σούτρα, έτσι ώστε όλες οι σοδειές, τα πλούτη, οι σπόροι, τα λουλούδια, τα φύλλα και οι καρποί να είναι άφθονα και να εμφανιστούν όλα τα είδη χαράς». [F.274.a]

«Άριστα, Μαϊτρέγια!» είπε ο Μπαγκαβάν. «Είναι όντως εξαιρετικό το γεγονός ότι φόρεσες τη μεγάλη πανοπλία και κήρυξες τον βρυχηθμό του λιονταριού προς όφελος όλων των όντων, προκειμένου να υποστηρίξεις το αληθινό Ντάρμα του Τατάγκατα και να στηρίξεις τον δρόμο του Ντάρμα του Τατάγκατα. Σου εμπιστεύομαι αυτή την ομιλία του Ντάρμα. Με τον τρόπο αυτό, αργότερα, στο μέλλον, κατά τη διάρκεια των τελευταίων πεντακοσίων ετών, όταν έρθει ο καιρός της καταστροφής, το αληθινό Ντάρμα θα φθίνει και υπάρχει μεγάλος κίνδυνος να εξαφανιστεί η φώτιση του Βούδα, θα πρέπει να διδάξεις τον λόγο αυτό του Ντάρμα σε όλα τα όντα. Θα πρέπει να τον διδάξεις. Θα πρέπει να εμπνεύσεις αυτά τα ευγενή όντα. Θα πρέπει να διακηρύξεις ότι δεν πρέπει να κάνουν τίποτε άλλο, παρά να επιμείνουν στο να θεωρούν την απόλυτη πραγματικότητα ως αρχή τους. Θα πρέπει να τους διδάξεις μόνο σύμφωνα με την απόλυτη πραγματικότητα. Θα πρέπει να φροντίσεις να τους διδάξεις με τέτοιο τρόπο, ώστε αυτά τα ευγενή όντα να κατανοήσουν αυτόν τον λόγο του Ντάρμα ξεκάθαρα, όπως είναι».

Ο μποντισάτβα Μαϊτρέγια τότε είπε:  « Αυτό θα κάνω Μπαγκαβάν».

Τότε ο Ίντρα και η ακολουθία των θεών του, ο Μπράχμα και η ακολουθία των θεών του, ο Πρατζαπάτι και άλλοι, βλέποντας ότι αυτή η διδασκαλία του Ντάρμα έφτανε στο τέλος της, πρόσφεραν ουράνια λουλούδια, ευωδιαστό καπνό, θυμίαμα, γιρλάντες λουλουδιών, αλοιφές, σκόνες, ενδύματα, ομπρέλες, λάβαρα και σημαίες στον Μπαγκαβάν και τον μποντισάτβα μαχασάτβα Μαϊτρέγια.

Τότε αναφώνησαν: «Μπαγκαβάν, αυτή η ομιλία του Ντάρμα που ωφελεί αμέτρητα όντα, είναι πράγματι ένα θαυμαστό νέκταρ του λόγου!» [F.274.b]

Ο Μπαγκαβάν είπε τότε στον σεβάσμιο Ανάντα: «Ανάντα, μια τέτοια ομιλία για το Ντάρμα, σπάνια ακούγεται. Επομένως, πρέπει να διατηρήσεις αυτήν την ομιλία. Πρέπει να την καταγράψεις, να την φυλάξεις, να την διαβάσεις δυνατά και να την τελειοποιήσεις!»

« Μπαγκαβάν, θα διατηρήσω αυτήν τη ομιλία του Ντάρμα», είπε ο Ανάντα. « Μπαγκαβάν, ποιο είναι το όνομα αυτής της ομιλίας; Πώς θα πρέπει να την θυμάμαι;»

« Ανάντα», απάντησε ο Μπαγκαβάν, «θα πρέπει να την θυμάσαι ως Το νέκταρ του Λόγου. Θα πρέπει επίσης να αναφέρεσαι σε αυτήν ως Η ερώτηση του Μαϊτρέγια».

Αφού μίλησε έτσι ο Μπαγκαβάν, ολόκληρη η συνέλευση‍ - ο σεβάσμιος Ανάντα, ο μποντισάτβα μαχασάτβα Μαϊτρέγια, οι μπίκσου, οι μποντισάτβα, καθώς επίσης και οι θεοί, οι άνθρωποι, οι ασούρα και οι γκαντάρβα‍ - όλοι αγαλλίασαν και επαίνεσαν τα λόγια του Μπαγκαβάν.

 

Έτσι ολοκληρώνεται η ευγενής σούτρα της Μαχαγιάνα ‘Το Νέκταρ του Λόγου’.

 

---

[1] Θα πρέπει να σημειωθεί ότι στο Κανγκιούρ υπάρχουν τρεις σούτρα με το όνομα Το Ερώτημα του Μαϊτρέγια (Maitreyaparipṛcchā, byams pas zhus pa): Toh 85, Toh 86 και Toh 149.

[2] kalandaka­nivāsa / kalandakanivāpa Κυριολεκτικά, «ο τόπος κατοικίας των καλαντάκα (πουλιών)». Μια τοποθεσία εντός της Veṇuvana όπου έμενε ο Βούδας. Ο τόπος πήρε το όνομά του από τον βασιλιά Bimbisāra, αφού είχε σωθεί από μια επίθεση φιδιού εκεί από το κράξιμο πολλών καλαντάκα, υποδηλώνουν πηγές από τα Σανσκριτικά και τα Πάλι, αλλά οι μεταφράσεις από το Θιβέτ θεωρούν ότι ο σανσκριτικός όρος αναφέρεται σε ένα είδος πουλιού. Η εναλλακτική σανσκριτική Kalandakanivāpa σημαίνει «όπου γίνονται προσφορές τροφής στα καλαντάκα».

[3] veṇuvana Το πάρκο του βασιλιά Bimbisāra (κυριολεκτικά «Άλσος Μπαμπού») κοντά στο Ρατζαγκρίχα. Εδώ ο Βούδας διέμενε τακτικά και έδωσε πολλές διδασκαλίες.

[4] Ο μποντισάτβα Μαϊτρέγια είναι μια σημαντική μορφή σε πολλές βουδιστικές παραδόσεις, όπου θεωρείται ομόφωνα ως ο Βούδας της μελλοντικής εποχής. Λέγεται ότι επί του παρόντος διαμένει στο πεδίο Τουσίτα, ως αντιβασιλέας του Σακυαμούνι, όπου περιμένει την κατάλληλη στιγμή για να λάβει την τελική του επαναγέννηση και να γίνει ο πέμπτος Βούδας της Τυχερής Εποχής, επαναφέροντας το Ντάρμα σε αυτόν τον κόσμο, αφότου οι διδασκαλίες του σημερινού Βούδα έχουν εξαφανιστεί. Μέσα στις σούτρα της Μαχαγιάνα, ο Μαϊτρέγια αναβαθμίζεται στην ίδια θέση με άλλους κεντρικούς μποντισάτβα, όπως ο Μαντζούσρι και ο Αβαλοκιτεσβάρα, και το όνομά του εμφανίζεται συχνά, είτε ως συνομιλητής του Βούδα είτε ως δάσκαλος του Ντάρμα. Μαϊτρέγια σημαίνει κυριολεκτικά « Στοργικός». Είναι επίσης γνωστός ως Ατζίτα, που σημαίνει «Ανίκητος».

[5] Άρχατ/Ανάλογα με την ετυμολογική ερμηνεία, «άξιος» ή « αυτός που έχει νικήσει τον εχθρό που είναι τα πάθη (κλέσα)».

[6] Πρόκειται αρχικά για το όνομα του κύριου εχθρού του Ίντρα, μεταξύ των ασούρα. Στον πρώιμο Βουδισμό εμφανίζεται ως δαίμονας που προκαλεί ξηρασία και τελικά το όνομά του γίνεται αυτό του Μάρα, του κύριου αντιπάλου της διδασκαλίας του Βούδα. Το ίδιο όνομα χρησιμοποιείται και για τις θεότητες που διοικούνται από τον Μάρα, οι οποίες προσπάθησαν να εμποδίσουν την φώτιση του Βούδα και οι οποίες δεν επιθυμούν να ξεφύγει κανένα ον από τη σαμσάρα.

[7] anutpattikadharmakṣānti Η συγκεκριµένη πραγµάτωση ότι όλα τα φαινόµενα είναι πέρα από γέννηση.

 

Ερωτήματα περί της απουσίας εαυτού

།བདག་མེད་པ་དྲིས་པ།

Nairātmya­paripṛcchā

 

འཕགས་པ་བདག་མེད་པ་དྲིས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་མདོ།

’phags pa bdag med pa dris pa zhes bya ba theg pa chen po’i mdo

 

 

Η Ευγενής Μαχαγιάνα Σούτρα ‘Ερωτήματα περί της Απουσίας Εαυτού΄

 

Ārya­nairātmya­paripṛcchā­nāma­mahāyāna­sūtra

 

 

Toh 173

Degé Kangyur, τόμος 60 (mdo sde, ma), φύλλα 5.b-7.b

 

Μετάφραση στα Θιβετανικά t. kamalagupta rin / chen bzang po

Μεταφράστηκε από τη Μεταφραστική Ομάδα Dharmasāgara υπό την αιγίδα και την εποπτεία του 84000: Μεταφράζοντας τα λόγια του Βούδα 

Πρώτη δημοσίευση 2021

Τρέχουσα έκδοση v 1.0.9 (2024)

Δημιουργήθηκε από το 84000 Reading Room v2.25.1

(σημ.μετφρ. οι υποσημειώσεις είναι του κειμένου εκτός κι αν αναφέρεται άλλη πηγή)

Κατ. Χοχλάκη 2024

 

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Η σούτρα Ερωτήματα περί της Απουσίας Εαυτού, αποτελείται από έναν διάλογο μεταξύ μιας ομάδας ακολούθων της παράδοσης Μαχαγιάνα και μιας ομάδας τίρτικα[1], οι οποίοι θέτουν διάφορα ερωτήματα σχετικά με τη θεώρηση της απουσίας εαυτού. Στην ανταλλαγή που ακολουθεί, οι υποστηρικτές της Μαχαγιάνα διαφωτίζουν αυτό και άλλα βασικά βουδιστικά αξιώματα, όπως η διάκριση μεταξύ σχετικής και τελικής πραγματικότητας, η προέλευση του πόνου, η κενότητα και η απατηλότητα όλων των φαινομένων και το μονοπάτι της φώτισης.

 ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

Αυτό το κείμενο μεταφράστηκε, παρουσιάστηκε και εκδόθηκε από την Ομάδα Μετάφρασης Dharmasāgara: Raktrul Ngawang Kunga Rinpoche, Rebecca Hufen, Shanshan Jia, Jason Sanche και Arne Schelling. Ευχαριστούμε τον καθηγητή Harunaga Isaacson (Πανεπιστήμιο του Αμβούργου) για την ευγενική του βοήθεια και υποστήριξη.

Η μετάφραση ολοκληρώθηκε υπό την αιγίδα και την εποπτεία του 84000: Μεταφράζοντας τα λόγια του Βούδα.

 ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η σούτρα Ερωτήματα περί της Απουσίας Εαυτού, αποτελείται από έναν διάλογο μεταξύ μιας ομάδας ακολούθων της παράδοσης Μαχαγιάνα και μιας ομάδας φιλοσόφων τίρτικα, οι οποίοι καλούν τους Βουδιστές να εξηγήσουν και να υπερασπιστούν το αξίωμα της απουσίας εαυτού. Στην ανταλλαγή απόψεων που ακολουθεί, οι υποστηρικτές της Μαχαγιάνα επισημαίνουν ορισμένα από τα προβλήματα που προκύπτουν από την κατηγορηματική δήλωση ή την άρνηση της ύπαρξης ενός εαυτού και συνεχίζουν να διευκρινίζουν διάφορα συναφή βουδιστικά θεωρήματα, όπως η διάκριση μεταξύ σχετικής και τελικής πραγματικότητας, η απατηλή φύση των αντιλήψεων και η κενότητα όλων των φαινομένων. Ένα απόσπασμα διαλόγου σε πεζό λόγο, ακολουθείται από μια σειρά στίχων, που περιγράφουν τις αιτίες της δυστυχίας και της συνεχούς μετενσάρκωσης στην κυκλική ύπαρξη, καθώς και την απελευθέρωση που επιτυγχάνεται με την καλλιέργεια του πνεύματος της φώτισης και της τελειότητας της σοφίας[2]. Η δομή του κειμένου αποκλίνει σημαντικά από την τυπική μορφή των σούτρα, όπου παρουσιάζεται μια περιγραφή του περιβάλλοντος και του ακροατηρίου της διδασκαλίας, ακολουθούμενη από την παράδοση της ίδιας της διδασκαλίας και ένα συμπέρασμα που εκθειάζει τα οφέλη της διδασκαλίας. Αντίθετα, το κείμενο δεν έχει ούτε την περιγραφή του περιβάλλοντος, ούτε το συμπέρασμα που εκθειάζει τα οφέλη της, και το περιεχόμενό της δεν αποτελείται από τα λόγια του ίδιου του Βούδα, αλλά από εκείνα των ανώνυμων οπαδών της Μαχαγιάνα.

Ένα σανσκριτικό χειρόγραφο αυτής της σούτρα, γραμμένο σε γραφή Νεουάρι[3], φυλάσσεται στα Εθνικά Αρχεία του Νεπάλ. Το έργο εκδόθηκε, παρουσιάστηκε και μεταφράστηκε στα γαλλικά από τον Lévi (1928). Μια άλλη έκδοση εκπονήθηκε από τον Vaidya (1961) και πρόσφατα εκδόθηκε μια αναθεωρημένη έκδοση από την Ομάδα Μελέτης Nairātmaparipṛcchā (2019). Για τη μετάφρασή μας, συγκρίναμε το θιβετανικό κείμενο με την πιο πρόσφατη αυτή έκδοση στα σανσκριτικά από την Ομάδα Μελέτης Nairātmaparipṛcchā, και η αναφορά των σανσκριτικών στις σημειώσεις αναφέρεται σε αυτή την έκδοση.

Υπάρχουν επίσης δύο κινεζικές μεταφράσεις αυτής της σούτρα (Taishō 846 και Taishō 1643), που και οι δύο περιέχουν ορισμένες αξιοσημείωτες διαφορές από τα θιβετανικά και τις σωζόμενες σανσκριτικές πηγές. Στην παλαιότερη κινεζική μετάφραση (Taishō 846, 外道問聖大乘法無我義經, Wai dao wen sheng dasheng fa wuwo yi jing), η οποία εκπονήθηκε από τον Fa Tian (πεθ. 1001) το έτος 986, η σούτρα αρχίζει μάλλον διαφορετικά από ό,τι στα θιβετανικά. Εδώ το κείμενο αρχίζει με τη συνήθη εναρκτήρια φράση, «Έτσι άκουσα κάποτε», και επιπλέον μας λέει ότι ο Βούδας είναι παρών στη συνέλευση και είναι αυτός στον οποίο υποβάλλονται οι ερωτήσεις. Η άλλη μετάφραση (Taishō 1643, 尼乾子問無我義經, Ni gan zi wen wuwo yi jing), η οποία εκπονήθηκε από τον Ri Cheng (1017-78) το έτος 1063, έχει το ίδιο εισαγωγικό περιεχόμενο με τις θιβετανικές και σανσκριτικές πηγές, αλλά αντί να χρησιμοποιεί τη γενική ονομασία τίρτικα, η μετάφραση χρησιμοποιεί την πιο συγκεκριμένη κατηγορία nirgranthajñātiputra (尼乾子), η οποία συνήθως χαρακτηρίζει τους Τζαϊνιστές[4]. Αυτή η διευκρίνιση υπάρχει μόνο σε αυτή την μεταγενέστερη κινεζική μετάφραση- κατά τα άλλα, η μετάφραση αυτή είναι αρκετά κοντά στα σωζόμενα σανσκριτικά. Ο μεταφραστής αποδίδει επίσης το κείμενο στον Aśvaghoṣa και το κατηγοριοποιεί ως σάστρα και όχι ως σούτρα.

Σύμφωνα με τον κολοφώνα της θιβετανικής μετάφρασης, εκπονήθηκε από τον Ινδό λόγιο Kamalagupta και τον μεγάλο θιβετανό μεταφραστή Rinchen Sangpo. Μπορούμε επομένως να υποθέσουμε ότι εκπονήθηκε στο πρώτο μισό του ενδέκατου αιώνα, όταν οι δύο αυτοί λόγιοι άκμασαν. Η πρώτη μετάφραση αυτού του κειμένου από τα θιβετανικά σε μια δυτική γλώσσα, ήταν η γαλλική μετάφραση του Feer το 1883. Η μετάφραση που παρουσιάζεται εδώ βασίζεται στη θιβετανική έκδοση στο Degé Kangyur, στη Συγκριτική Έκδοση (dpe bsdur ma) του Kangyur και στο χειρόγραφο του παλατιού Stok.

 

 

 

Η Ευγενής Μαχαγιάνα Σούτρα

‘Ερωτήματα περί της Απουσίας Εαυτού΄

 

Υποκλίνομαι σε όλους τους Βούδες και τους Μποντισάτβα.

 

Τώρα, οι τίρτικας -αυτοί που πρεσβεύουν απόψεις βασισμένες στην αντικειμενοποίηση[5] και που ασχολούνται με έννοιες και αναλύσεις‍- βρέθηκαν ανάμεσα στους οπαδούς της Μαχαγιάνα. Με σεβασμό, με ενωμένες τις παλάμες, έκαναν αυτές τις ερωτήσεις σχετικά με την απουσία εαυτού:

 «Παιδιά ευγενούς οικογένειας, ο Παντογνώστης δίδαξε ότι δεν υπάρχει εαυτός στο σώμα. Αν πραγματικά[6] δεν υπάρχει εαυτός στο σώμα, τότε πώς εμφανίζονται το παιχνίδι, το γέλιο, το κλάμα, η απόλαυση, ο θυμός, η υπερηφάνεια, η ζήλια, η συκοφαντία και ούτω καθεξής; Υπάρχει πραγματικά εαυτός στο σώμα ή όχι; Σωστό θα ήταν να διαλύσετε τις αμφιβολίες μας».

Οι ακόλουθοι της Μαχαγιάνα απάντησαν: «Φίλοι, δεν πρέπει να λέγεται ότι υπάρχει ή δεν υπάρχει πραγματικά [κάποιος] εαυτός στο σώμα, γιατί το να λέμε στην συγκεκριμένη περίπτωση ότι υπάρχει ή δεν υπάρχει πραγματικά [κάποιος] εαυτός είναι εσφαλμένη διατύπωση. Λοιπόν, αν υπήρχε εαυτός, τότε γιατί δεν είναι καθόλου αντιληπτός, ακόμη και μετά από έρευνα στα μαλλιά, τα νύχια, το δέρμα, το κεφάλι, τη σάρκα, τα οστά, το μυελό, το λίπος, τους συνδέσμους, το συκώτι, τα έντερα, το λαιμό, τα χέρια, τα πόδια, τα άκρα και άλλα δευτερεύοντα μέρη, τόσο μέσα όσο και έξω από το σώμα;».

 

Οι τιρτίκας είπαν: «Ο εαυτός είναι ορατός μόνο σε εκείνους που έχουν το θεϊκό μάτι. Πώς θα μπορούσε να είναι ορατός σε εμάς που έχουμε μόνο σάρκινα μάτια;»

Οι ακόλουθοι της Μαχαγιάνα απάντησαν: «Δεν είναι ορατός ούτε από εκείνους που έχουν το θεϊκό μάτι. Διότι πώς μπορεί να γίνει κάτι ορατό όταν δεν έχει χρώμα, μορφή ή σχήμα;»

 

Οι τίρτικας ρώτησαν: [F.6.a] «Μήπως τότε είναι μη υπαρκτός;»

Οι οπαδοί της Μαχαγιάνα είπαν: «Το να λέμε ότι είναι μη υπαρκτός ή το να λέμε ότι είναι υπαρκτός, είναι εσφαλμένη διατύπωση. Αν είναι μη υπαρκτός, τότε γιατί εκδηλώνονται τόσο ξεκάθαρα το παιχνίδι, το γέλιο, το κλάμα, η απόλαυση, ο θυμός, η υπερηφάνεια, η ζήλια, η συκοφαντία και ούτω καθεξής; Επομένως, δεν είναι σωστό να λέμε ότι είναι μη υπαρκτός. Δεν πρέπει να λέμε ότι είναι υπαρκτός ή μη υπαρκτός. Επειδή αυτό θα ήταν σφάλμα, δεν πρέπει να λέει κανείς ότι υπάρχει ή ότι δεν υπάρχει».

 

Οι τίρτικας ρώτησαν, «Τότε τι είναι αυτό που γίνεται αντιληπτό στην συγκεκριμένη περίπτωση;»

Οι ακόλουθοι της Μαχαγιάνα είπαν: «Τίποτα απολύτως δεν γίνεται αντιληπτό».

Οι τίρτικας ρώτησαν: «Είναι το ίδιο κενός[7] όσο ο ουρανός;»

Οι ακόλουθοι της Μαχαγιάνα είπαν: «Ακριβώς έτσι είναι φίλοι! Είναι το ίδιο κενός όσο ο ουρανός».

 

Οι τίρτικας ρώτησαν: «Αν είναι έτσι, τότε πώς πρέπει να βλέπει κανείς το παιχνίδι, το γέλιο, το κλάμα, την απόλαυση, το θυμό, την υπερηφάνεια, τη ζήλια, τη συκοφαντία και ούτω καθεξής;»

Οι ακόλουθοι της Μαχαγιάνα είπαν: «Θα πρέπει να θεωρούνται σαν μια ψευδαίσθηση, ένα όνειρο και μια μαγική πλάνη».

 

Οι τίρτικας ρώτησαν: « Πώς είναι σαν μια ψευδαίσθηση, ένα όνειρο και μια μαγική πλάνη;»

Οι ακόλουθοι της Μαχαγιάνα είπαν: «Η ψευδαίσθηση είναι απλώς μια αναλογία. Το όνειρο είναι μια απλή εκδήλωση που δεν είναι χειροπιαστή, είναι κενή από τη φύση της και ανύπαρκτη στην ουσία. Η μαγική πλάνη είναι σκόπιμα κατασκευασμένη. Έτσι είναι τα πράγματα, φίλοι μου. Θα πρέπει να θεωρείτε όλα αυτά τα πράγματα σαν μια ψευδαίσθηση, ένα όνειρο και μια μαγική πλάνη.

«Επιπλέον, θα πρέπει να επισημανθεί η διάκριση μεταξύ του σχετικού και του τελικού. Σχετικά μ' αυτό, το σχετικό συνίσταται στην αντίληψη «αυτό είναι ο εαυτός, αυτό είναι το άλλο». Η αντίληψη μιας ψυχής, ενός προσώπου, [F.6.b] ενός ατόμου, ενός φορέα, ενός παρατηρητή, του πλούτου, των παιδιών, των συζύγων, των φίλων, των συγγενών και ούτω καθεξής ονομάζεται σχετική.

«Όπου δεν υπάρχει ο εαυτός, ο άλλος, ψυχή, πρόσωπο, άτομο, φορέας, παρατηρητής, πλούτος, παιδιά, σύζυγοι, φίλοι, συγγενείς κ.ο.κ., αυτό ονομάζεται τελικό[8].» Το σχετικό συνίσταται στη κεκτημένη τάση που βάζει ταμπέλες σε όλα τα πράγματα, στα αποτελέσματα των ενάρετων και μη ενάρετων πράξεων και στη γέννηση και την παύση.

«Η ίδια η ουσία της αληθινής φύσης [αυτότητα], όπου δεν υπάρχουν ενάρετα αποτελέσματα, δεν υπάρχουν μη ενάρετα αποτελέσματα, δεν υπάρχει γέννηση και δεν υπάρχει παύση, είναι πέρα τόσο από τη μόλυνση όσο και από τον εξαγνισμό. Αυτή είναι η διδασκαλία της Μέσης Οδού που πρέπει να επιδιώκεται στην πράξη. Σχετικά με αυτό, λέγεται:

 

«Το σχετικό και το τελικό

επεξηγούνται ως δύο κατηγορίες:

Το σχετικό περιλαμβάνει τα εγκόσμια φαινόμενα,

το απόλυτο είναι πέρα από τα εγκόσμια.

 

«Καθώς εμπλέκονται με τα σχετικά φαινόμενα,

τα αισθανόμενα όντα κατακλύζονται από τις μολύνσεις των παθών.

Μη γνωρίζοντας καθόλου το απόλυτο,

περιπλανώνται για μεγάλο χρονικό διάστημα στη σαμσάρα.

 

«Οι αμαθείς διαμορφώνουν τις έννοιες

των σχετικών εγκόσμιων φαινομένων.

Εξαιτίας αυτής της δημιουργίας εννοιών,

βιώνουν τη δυστυχία.

 

«Τα κοινά άτομα, λόγω της ανωριμότητάς τους,

δεν γνωρίζουν το μονοπάτι της απελευθέρωσης.

[Μ’ αυτόν τον τρόπο] Βιώνουν διάφορες μορφές

ατέλειωτου πόνου.

 

«Αγνοώντας το απόλυτο,

όπου η κοσμική ύπαρξη παύει,

γεννιούνται και πεθαίνουν.

Παρόλο που δεν γεννιούνται, έρχονται και φεύγουν.

 

«Οι ανόητοι που μένουν στα εγκόσμια φαινόμενα

θα γυρίζουν γύρω γύρω όπως ένας τροχός.

Στη σαμσάρα, τον τόπο της δυστυχίας,

θα γυρίζουν ξανά και ξανά.

 

«Ακριβώς όπως ο ήλιος και το φεγγάρι

συνεχίζουν να έρχονται και να φεύγουν,

ομοίως, αυτά τα όντα, περιφέρονται στον κόσμο,

έρχονται και φεύγουν, ξανά και ξανά.

 

«Ολόκληρη η σαμσάρα είναι παροδική και ασταθής, [F.7.a]

διαλύεται κάθε στιγμή.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο, όταν γνωρίζει το απόλυτο,

εγκαταλείπει κανείς την κατάσταση της σχετικής πραγματικότητας.

 

«Οι ντέβα από τα ανώτερα πεδία,

καθώς και οι γκαντάρβα, οι απσάρας[9] και οι άνθρωποι,

υπόκεινται όλοι στη μετενσάρκωση-

όλα αυτά είναι το αποτέλεσμα της σχετικής [πραγματικότητας] .

 

«Οι σίντα[10], οι βιντυαντάρα[11] και οι γιάκσα[12],

οι γκαντάρβα[13] και οι μαχοράγκα[14],

πηγαίνουν ξανά και ξανά στην κόλαση‍-

όλα αυτά είναι το αποτέλεσμα της σχετικής [πραγματικότητας].

 

«Εκείνοι με μεγάλη επιμονή που έρχονται να μείνουν

στην κατοικία των ντέβα λόγω θετικών ιδιοτήτων,

πρέπει και πάλι να φύγουν και να πέσουν από τα ανώτερα πεδία-

όλα αυτά είναι το αποτέλεσμα της σχετικής[πραγματικότητας].

 

«Αυτός που επιτυγχάνει την υπέρτατη κατάσταση

του Σάκρα[15] ή ενός παγκόσμιου μονάρχη

θα εισέλθει και πάλι στον τόπο γέννησης των ζώων‍-

όλα αυτά είναι το αποτέλεσμα της σχετικής [πραγματικότητας].

 

«Έχοντας εγκαταλείψει τη μεγάλη ευδαιμονία [μαχασούκα]

των ντέβα των ανώτερων πεδίων,

ένας γιόγκι πρέπει πάντα να διαλογίζεται

στον νου της φώτισης, που είναι η φωτεινότητα.

 

«Χωρίς ουσία, ακατάληπτος,

ολοκληρωτικά κενός, χωρίς βάση,

και πέρα από κάθε διανοητική κατασκευή-

αυτός είναι ο ορισμός του νου της φώτισης.

 

«Ούτε σκληρός μήτε μαλακός,

ούτε ζεστός μήτε κρύος,

ούτε απτός μήτε αντιληπτός,

αυτός είναι ο ορισμός του νου της φώτισης.

 

«Ούτε μακρύς μήτε κοντός,

ούτε στρογγυλός μήτε τριγωνικός,

ούτε λεπτός μήτε χοντρός‍-

αυτός είναι ο ορισμός του νου της φώτισης[16].

 

«Πέρα από το διαλογισμό,

εκτός εμβέλειας των τίρτικα

και έχοντας ως άσκηση την τελειότητα της σοφίας-

αυτός είναι ο ορισμός του νου της φώτισης.

 

«Πέρα από αντιστοιχίες, δεν υπάρχει κάτι να διαλογιστείς.

Η υπέρτατη αθέατη κατοικία,

τέλεια καθαρή από τη φύση της-

αυτός είναι ο ορισμός του νου της φώτισης.

 

«Όλα τα πράγματα είναι σαν τον αφρό,

χωρίς ουσία σαν φυσαλίδες του νερού,

ούτε μόνιμα μήτε έχουν εαυτό.

Μοιάζουν με μαγικές ψευδαισθήσεις και οφθαλμαπάτες.

 

«Σαν το αγγείο που φτιάχνεται από έναν σβώλο πηλού,18

τα όντα είναι γεμάτα με νοητικές επινοήσεις‍-

επιθυμία, θυμός και ούτω καθεξής‍-

είναι εντελώς σαν ψευδαισθήσεις.

 

«Σαν την πρωινή σταγόνα της δροσιάς,

που μια στιγμή μετά δεν υπάρχει πια, [F.7.b]

έτσι κι όταν βλέπει κανείς την τελειότητα της σοφίας,

η διάνοια παραχωρεί τη θέση της στο άκτιστο. [χωρίς συνθήκες]

 

«Το συνεχές γέλιο και παιχνίδι,

η συζήτηση, το τραγούδι, η μουσική,

η απόλαυση των υλικών πραγμάτων, και ούτω καθεξής

είναι όλα όμοια με τα όνειρα.

 

«Τα πράγματα που κατασκευάζονται από τα όντα

είναι όλα όμοια με τα όνειρα.

Τα όνειρα είναι φαντασιώσεις του νου.

Ο ίδιος ο νους είναι σαν τον ουρανό.

 

«Εκείνος που διαλογίζεται συνεχώς

σε αυτόν τον δρόμο της τελειότητας της σοφίας,

απελευθερώνεται από όλες τις υπάρξεις

και επιτυγχάνει την υπέρτατη κατάσταση.

 

«Εκείνοι που διατηρούν με τον διαλογισμό

την ανώτερη φώτιση

που καλλιέργησαν όλοι οι Βούδες,

θα αποκομίσουν τον καρπό της Μαχαγιάνα.»

 

 

Εδώ τελειώνει η Ευγενής Μαχαγιάνα Σούτρα «Ερωτήματα περί της Απουσίας Εαυτού».

 

---

[1] Οπαδός ενός μη βουδιστικού θρησκευτικού συστήματος ή φιλοσοφίας. Έχει ενδιαφέρον ότι στην πρώτη πρόταση αυτού του κειμένου, οι «τίρτικας» αποδίδονται ως «εκείνοι που έχουν απόψεις βασισμένες στην αντικειμενοποίηση [κάνουν κάτι, πιο συμπαγές ή πιο απτό] και που ασχολούνται με έννοιες και αναλύσεις».

[2] Τελειότητα της σοφίας / Πρατζνιαπαραμίτα/ Η έκτη από τις έξι τελειότητες, αναφέρεται στη βαθιά κατανόηση της κενότητας όλων των φαινομένων, την πραγμάτωση της απόλυτης πραγματικότητας.

[3] Newar: είναι μια σινο - θιβετιανή γλώσσα που ομιλείται από τον λαό Νέουαρ, τους αυτόχθονες κατοίκους του Νεπάλ στην κοιλάδα του Κατμαντού και τις γύρω περιοχές.

[4] Τζαϊνισμός: μια μη θεϊστική θρησκεία που ιδρύθηκε στην Ινδία τον 6ο αιώνα π.Χ. ως αντίδραση στις διδασκαλίες του ορθόδοξου βραχμανισμού και εξακολουθεί να ασκείται εκεί. Η θρησκεία των Τζαΐν διδάσκει τη σωτηρία μέσω της τελειοποίησης μέσω διαδοχικών ζωών και τη μη πρόκληση βλάβης στα έμβια όντα και είναι γνωστή για τους ασκητές της.

[5] η πράξη ή η πρακτική της παρουσίασης μιας ιδέας, ενός συναισθήματος ή άλλου αφηρημένου πράγματος ως συγκεκριμένου αντικειμένου που μπορεί κανείς να δει, να αγγίξει κ.λπ.  Dictionary.com

[6] Το σανσκρ. εδώ λέει: «Αν το σώμα είναι χωρίς εαυτό, δεν υπάρχει υπέρτατος εαυτός» (yadi śarīraṃ nairātmakaṃ paramātmā na vidyate).

[7] Śūnya: Ένας όρος που χρησιμοποιείται για να εκφράσει την απουσία οποιασδήποτε εγγενούς ουσίας σε όλα τα φαινόμενα.

[8] Αντί για «αυτό ονομάζεται το τελικό», το Skt. λέει «αυτός είναι ο μέσος δρόμος όλων των φαινομένων» (sā madhyamā pratipattir dharmāṇām).

[9] Apsaras/ lha mo: Δημοφιλείς φιγούρες στον ινδικό πολιτισμό, οι απσάρας λέγεται ότι είναι θεές των σύννεφων και του νερού και σύζυγοι των γκαντάρβα.

[10] siddha : Ένα πραγματωμένο ον

[11] Vidyādhara: Μια κατηγορία ημιθεϊκών όντων που φημίζονται για τη χρήση (dhara) ξορκιών (vidyā). Χαλαρά νοούμενα ως «μάγοι», αυτά τα μαγικά όντα συχνά καλούνται μέσω του νταράνι και του τελετουργικού Κριγιατάντρα να παραχωρήσουν μαγικές δυνάμεις στον αιτούντα. Η μεταγενέστερη βουδιστική παράδοση, παίζοντας με τη διπλή αξία του βίντια ως «ξόρκι» και «γνώση», άρχισε να εφαρμόζει αυτόν τον όρο στα πραγματωμένα όντα του βουδιστικού πάνθεον.

[12] yakṣa:Μια κατηγορία ημιθεϊκών όντων που στοιχειώνουν ή προστατεύουν δάση, ποτάμια και άλλους φυσικούς χώρους ή χρησιμεύουν ως φύλακες σε χωριά και πόλεις. Παραδοσιακά τα τιμούν για υγεία, πλούτο, προστασία και άλλες ευλογίες.

[13] Gandharva: Στην ινδική θρησκευτική μυθολογία, μια κατηγορία μη ανθρώπινων όντων που συχνά εμφανίζονται ως ημιθεϊκοί ουράνιοι μουσικοί. Ο ίδιος όρος χρησιμοποιείται σε ορισμένα βουδιστικά κείμενα με εντελώς διαφορετική έννοια: για να δηλώσει ένα ασώματο αισθανόμενο ον ή ένα ανήσυχο πνεύμα που βρίσκεται στην ενδιάμεση κατάσταση μεταξύ δύο ζωών, αναζητώντας τις συνθήκες για μια νέα γέννηση ως άνθρωπος ή άλλο είδος ενσώματου όντος.

[14] Mahoraga:Τα μαχοράγκα είναι υπερφυσικά όντα που απεικονίζονται ως μεγάλα, υπόγεια όντα με ανθρώπινο κορμό και κεφάλι και κατώτερο σώμα φιδιού Οι κινήσεις τους λέγεται ότι προκαλούν σεισμούς και αποτελούν μια κατηγορία υπόγειων γεωμαντικών πνευμάτων, των οποίων η κίνηση κατά τις εποχές και τους μήνες του έτους θεωρείται σημαντική για τα κατασκευαστικά έργα.

[15] Ο άρχοντας των θεών στο Πεδίο των Τριάντα Τριών (trāyastriṃśa). Εναλλακτικά γνωστός ως Ίντρα, η θεότητα που αποκαλείται «άρχοντας των θεών» κατοικεί στην κορυφή του όρους Σουμερού και χειρίζεται τον κεραυνό. Η θιβετιανή μετάφραση brgya byin (που σημαίνει «εκατό θυσίες») βασίζεται στην ετυμολογία ότι ο śakra είναι συντομογραφία του śata-kratu, αυτός που έχει κάνει εκατό θυσίες. Κάθε κόσμος με κεντρικό Σουμερού έχει έναν Śakra. Είναι επίσης γνωστός και με άλλα ονόματα όπως Kauśika, Devendra και Śacipati.

[16] Το Σκτ. έχει δύο ακόμη στροφές εδώ:

 «Ούτε λευκός μήτε κόκκινος,

ούτε σκούρος μπλε μήτε κίτρινος,

χωρίς χρώμα ή μορφή‍-

αυτός είναι ο ορισμός του νου της φώτισης.

 «Χωρίς μεταμόρφωση ή εκδήλωση,

χωρίς ανταγωνισμό ή δέσμευση,

χωρίς μορφή, όπως ο ουρανός‍-

αυτός είναι ο ορισμός του νου της φώτισης».

(na śvetaṃ nāpi raktaṃ ca na kṛṣṇaṃ na ca pītakam | avarṇaṃ ca nirākāraṃ bodhicittasya lakṣaṇam | nirvikāraṃ nirābhāsaṃ nirūhaṃ nirvibandhakam | arūpaṃ vyomasaṃkāśaṃ bodhicittasya lakṣaṇam.)